Czym jest aniridia
Aniridia należy do zaburzeÅ„ rozwojowych powstajÄ…cych miÄ™dzy 13 a 26 tygodniem życia. Malformacja1), jakÄ… jest aniridia, ma zwiÄ…zek z mutacjami w kilku genach; znane sÄ… postacie dziedziczne (o dziedziczeniu autosomalnie dominujÄ…cym2)) jak i spontaniczne. Poznanie genów odpowiedzialnych za nieprawidÅ‚owy rozwój struktur tÄ™czówki pozwoliÅ‚o na wyodrÄ™bnienie dwóch dziedzicznych typów aniridii i wyjaÅ›nienie obecnoÅ›ci tej wady w kilku genetycznie uwarunkowanych zespoÅ‚ach chorobowych (np. zespóÅ‚ WAGR).
U niemowlÄ…t urodzonych z tÄ… chorobÄ…, tÄ™czówki oczu przestajÄ… siÄ™ rozwijać jeszcze w Å‚onie matki. Nasilenie wady może być różne: od caÅ‚kowitego braku tÄ™czówki do jej Å‚agodnego niedorozwoju. CzÄ™sto wspóÅ‚istniejÄ… wady rogówki, soczewki i tylnego odcinka oka. Z wiekiem mogÄ… rozwinąć siÄ™ choroby takie jak – oczoplÄ…s (nystygamus) czyli gwaÅ‚towne mimowolne rytmiczne drgania lub ruchy gaÅ‚ek ocznych, zaćma (zmÄ™tnienie soczewki), oraz jaskra (charakteryzujÄ…ca siÄ™ zwiÄ™kszeniem ciÅ›nienia Å›ródocznego, zaburzeniem krążenia krwi w oku i postÄ™pujÄ…cym upoÅ›ledzeniem funkcji wzroku - obniżenie ostroÅ›ci wzroku i znaczne ograniczenie pola widzenia).
Wrodzona beztÄ™czówkowość jest rzadkÄ… chorobÄ…. PrawdopodobieÅ„stwo wystÄ…pienia wynosi od 1/50000 do 1/100000 urodzeÅ„. Cecha ta dziedziczy siÄ™ w sposób autosomalny dominujÄ…cy powodowana jest mutacjami genu PAX6.
Aniridia jest czymÅ› wiÄ™cej niż tylko brakiem tÄ™czówki. TowarzyszÄ… jej z reguÅ‚y takie schorzenia jak zaćma, niedorozwój nerwu wzrokowego, jaskra, oczoplÄ…s co w konsekwencji prowadzi przyczynia siÄ™ do poważnego obniżenia ostroÅ›ci wzroku. Zgodnie z informacjami w publikacjach medycznych w 75% przypadków może rozwinąć siÄ™ trudna w leczeniu jaskra.
Jaka jest istota choroby?
Wrodzony brak źrenicy (tÄ™czówki) wiąże siÄ™ z dużym upoÅ›ledzeniem procesu widzenia. Możliwy jest caÅ‚kowity lub częściowy jej brak. WystÄ™pujÄ… dwa typy: rodzinny (dziedziczony przeważnie w sposób autosomalny dominujÄ…cy) i sporadyczny (wywoÅ‚any przez sporadycznÄ… mutacjÄ™). Aniridia u okoÅ‚o 30% pacjentów wspóÅ‚wystÄ™puje z guzem Wilmsa, nieprawidÅ‚owoÅ›ciami ukÅ‚adu moczowo-pÅ‚ciowego i upoÅ›ledzeniem umysÅ‚owym (zespóÅ‚ WAGR) upoÅ›ledzenie widzenia wywoÅ‚ane jest przez zjawisko olÅ›nienia, aberracji sferycznej i chromatycznej oraz inne wspóÅ‚istniejÄ…ce zaburzenia rozwojowe (niedorozwój plamki i nerwu wzrokowego)
Jak zdiagnozować chorobę?
WystÄ…pienie aniridii stwierdza siÄ™ klinicznie już u niemowlaków podczas badania okulistycznego. WystÄ™powanie szczÄ…tków tÄ™czówki można stwierdzić w czasie badania mikroskopowego.
Postępowanie i leczenie
W chwili obecnej mie ma jeszcze możliwości leczenia aniridii. Pomocą i diagnostyką zajmuje się lekarz okulista.
Wrodzona beztÄ™czówkowość może być elementem zespoÅ‚ów takich jak:
• ZespóÅ‚ WAGR
• ZespóÅ‚ Gillespie
ZespóÅ‚ WAGR (asocjacja WAGR, ang. WAGR syndrome, WAGR complex, Wilms tumor-aniridia syndrome, aniridia-Wilms tumor syndrome) – rzadki, genetycznie uwarunkowany zespóÅ‚ wad wrodzonych (niekiedy traktowany jako asocjacja), charakteryzujÄ…cy siÄ™ wspóÅ‚istnieniem:
- W - guza Wilmsa (Wilms' tumor)
- A - wrodzonego braku tÄ™czówki (aniridia)
- G - wad wrodzonych układu moczowo-płciowego (genitourinary malformations)
- R - opóźnienia umysÅ‚owego (mental retardation).
1) Malformacja (Å‚ac. malformatio, ang. malformation) – rodzaj wady wrodzonej, wywoÅ‚anej przez pierwotne zaburzenie rozwoju w okresie zarodkowym. Pierwotne zaburzenie dotyczy proliferacji, różnicowania, migracji, apoptozy komórek albo procesów wzajemnego komunikowania siÄ™ komórek. Pierwotne zaburzenie funkcji komórek hamuje, opóźnia lub kieruje w niewÅ‚aÅ›ciwym kierunku rozwój tkanek i caÅ‚ych narzÄ…dów. OkreÅ›lenie wady wrodzonej jako malformacji wskazuje na to, że defekt miaÅ‚ miejsce w okresie różnicowania lub organogenezy.
2) Sposób dziedziczenia autosomalny dominujÄ…cy – w genetyce sposób dziedziczenia, w którym cecha dziedziczona jest w sprzężeniu z chromosomami innymi niż chromosomy pÅ‚ci i ujawnia siÄ™ zarówno w ukÅ‚adzie heterozygotycznym jak i homozygotycznym.